Elatmanın Önlenmesi (Müdahalenin Men-i) Davası

Elatmanın Önlenmesi (Müdahalenin Men-i) Davası ile korunan ve Anayasal bir hak olan ve kişiye eşya üzerindeki en geniş hakları sağlayan mülkiyet hakkı; bir eşya üzerinde hak sahibine kullanma, yararlanma ve tasarruf yetkisi veren, hukuk düzeninin sınırları içinde kullanılabilen, mutlak ve ayni bir haktır.

Elatmanın önlenmesi değer adıyla müdahalenin men-i davası mülkiyet hakkının hukuka aykırı olarak ihlal edildiği durumlarda malike bu müdahaleyi sonlandırma hakkı tanıyan bir davadır. Türk Medeni Kanunu’nun buna yönelik olan Mülkiyet hakkının içeriği başlıklı 683. Maddesi:

“Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir.

Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız el atmanın önlenmesini de dava edebilir.”  şeklindedir.

Elatmanın Önlenmesi Davası nedir?

Türk Medeni Kanunu’nun genel nitelikteki 683/2 maddesi mülkiyet hakkının korunması için açılacak davaları istihkak ve elatmanın önlenmesi şeklinde iki başlıkta toplamıştır. Elatmanın önlenmesi davası hukukumuzda çok geniş bir uygulama alanı bulmaktadır. Mülkiyete, sınırlı ayni haklara, çeşitli kişisel haklara, yararlanma hakkına, zilyetliğin korunmasına devletin denetim ve gözetim hakkına dayanılarak pek çok elatmanın önlenmesi davası açılmaktadır.  El atmanın önlenmesi davası, taşınır veya taşınmaz bir malın maliki tarafından, bu mal üzerindeki haksız ve hukuki sebebi bulunmayan müdahalenin önlenmesi için açılan bir davadır.

Başka bir anlatıma zilyetliğini tam olarak kaybetmemiş malikin haksız olarak zilyetliğine zarar veren, elatan, malından yararlanmasını kısıtlayan kişi aleyhine mülkiyet hakkını korumak için açtığı davadır.

Elatmanın Önlenmesi Davasının şartları neledir?

Elatmanın önlenmesi davasının açılabilmesi için bazı şartların haiz olması gerekmektedir. Bu şartlardan ilki davayı açacak kişinin haksız müdahalede bulunulan malın maliki olmalıdır. İkinci şart ise söz konusu mala haksız bir müdahalenin olmasıdır.

1-    Malik olma şartı

Mülkiyet hakkına elatılan taşınır ve taşınmaz malikleri 683/2. Maddesine göre davacı sıfatıyla elatmanın önlenmesi davasını açabilirler. Dava açıldıktan sonra dava süresi boyunca malın maliki olma halini korumalı ve malını devretmemelidir.

2-    Haksız bir müdahalenin varlığı

Elatmanın önlenmesi davasının açılabilmesinin ikinci şartı, kişinin maliki bulunduğu mal üzerinde hiçbir haklı gerekçeye dayanmaksızın gerçekleştirilmiş bir haksız müdahale olmalı ve bu müdahale devam etmelidir. Haksız müdahale;

• Kira sözleşmesinin bitmesine rağmen kiracıların taşınmazı kullanmaya devam etmesi,
• Taşınmazın başkası tarafından ekilip biçilmesi, hasat edilmesi,
• Taşınmaz üzerine inşaat, yapı yapılması, (yıkım kararı ile birlikte istenebilir)
• Taşınmaz üzerine inşaat atıklarının dökülmesi,
• Taşınmaz üzerine ağaç, meyve, bitki vb dikilmesi,
• Taşınmaz üzerine çit, duvar, çardak vb. yapıların yapılması,
• Taşınmazın sahibi tarafından kullanımını engelleyecek her türlü müdahale,
• Taşınır malın zilyetliğinin ele geçirilmeden müdahale edilmesi,
• Taşınmaz üzerindeki ürünleri toplamak,
• Taşınmaz üzerine istinat duvarı yapılması, hafriyat çukuru açılması,
• Komşu tarlanın sınırlarını ihlal edecek biçimde kullanma,
• Hisseli veya paylı tapularda paydaşlardan birinin malın tamamını veya kendi hakkını aşacak biçimde kullanması,
• Yan taşınmazlarda çıkan gürültü, duman veya kokunun taşınmazın mülkiyetine zarar vermesi,
• Taşınmazdan çıkan suyun başkası tarafından kendi tarlasından kullanılması,
• Taşınmazın malikin bilgisi ve rızası dışında kiraya verilmesi,
• İdarenin bir taşınmaz üzerinde veya altında kamulaştırma yapmaksızın müdahalede bulunması,
• Kat karşılığı inşaat sözleşmesine göre yapılan binada, müteahhit tarafından projeye aykırı olarak kaçak kat yapılması, (arsa sahipleri tarafından yıkım kararı ile birlikte istenebilir)
• Rehin hakkı sahibi, malın maliki o malı almaya çalıştığında el atmanın önlenmesi davası açabilir.

Ayrıca önemli bir husus vardır ki müdahalede bulunan kişinin kusurlu olması ve malın müdahale sonunda bir zarar uğrama şartı bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle müdahalede bulunan davalı kusursuz olsa ve malın malike bu müdahale ile herhangi bir zarar uğramasa dahi bu davayı açabilecektir.

Yaşadığınız somut olaya göre hangi davanın açılması gerektiği, hangi hukuki yolun sizi beklediğiniz sonuçlara en kısa sürede ulaştırabileceğinin tespit edilmesi en önemli kısımdır. Hak kayıplarının önün geçmek amacıyla bu aşamada bir gayrimenkul avukatından destek almak faydanıza olacaktır.

Elatmanın Önlenmesi Davası kime karşı açılır?

Elatmanın önlenmesi davasında davacı sıfatı; mülkiyet hakkı saldırıya uğrayan malik ya da onun mirasçılarıdır. Davalı sıfatı ise, söz konusu mülkiyet hakkına saldırıda bulunan gerçek veya tüzel kişilere aittir. Davalının kusurlu olması aranmaz.

Elatmanın Önlenmesi Davasında ispat yükü kimdedir?

Davacının malik, sınırlı ayni hak sahibi veya rehin hakkı sahibi olduğunu yahut paydaş olduğunu ispat etmesi gerekir. Elatmanın haksız olduğu da ispatlanacak bir başka unsurdur. Haksız müdahalede bulunan kişinin kötüniyetli olduğuna yönelik bir ispat gerekmez. Çünkü müdahalenin haksız olması yeterlidir.

Davalı ise kendi müdahalesinin hakka dayandığı yönünde bir ispat ortaya koyabilir. Sözgelimi; davacının önceden sözlü veya yazılı olarak verdiği izin veya sonradan verdiği icazet öne sürülebilir.

Elatmanın Önlenmesi Davasında zamanaşımı var mıdır?

Elatmanın önlenmesi davası mülkiyet hakkına dayanan ayni bir dava olması nedeniyle hiçbir zamanaşımı veya hak düşürücü süreye bağlı değildir. Haksız elatmanın devam ettiği süre boyunca her zaman bu dava açılabilir.

Elatmanın Önlenmesi Davası hangi mahkemede açılır?

Elatmanın önlenmesi davasında davaya bakmakla görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Yetkili mahkeme tespit edilirken ise genel yetki kuralı uygulanacaktır.

Eğer elatmanın konusu bir taşınmaz ise kesin yetki kuralı gereğince davanın taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde açılması gerekmektedir.

Elatmanın Önlenmesi Davası ile neler talep edilebilir?

El atmanın önlenmesi davası için müdahale hala devam etmekte olduğundan;

• Bu haksız müdahalenin durdurulması,
• Haksız müdahalenin gerçekleştirildiği alanda bir yapı inşa edilmişse bu yapının yıkılması,
• El atma ile mal sahibi zarara uğratılmışsa bu zararın giderilmesi talep edilebilir.

Haksız bir şekilde gerçekleştirilen müdahale sebebiyle meydana gelen zararların tazmini için istenecek olan maddi tazminata ecrimisil tazminatı da denmektedir. Bir diğer deyişle ecrimisil haksız işgal tazminatıdır. Elatmanın önlenmesi davası ile birlikte geriye dönük 5 yıllık ecrimisil bedeli istenebilecektir.

El atmanın önlenmesi davası sırasında bu zararların tazminini istemek için ayrıca bir ecrimisil davası açmaya gerek olmayıp el atmanın önlenmesi davası ile birlikte ecrimisil de talep edilebilmektedir.

Elatmanın Önlenmesi Davası ne kadar sürer?

Adalet Bakanlığı tarafından yargıda hedef süreler belirlenmiştir. Bu süreler davanın konusu ve niteliği uyarınca belirlenmiş olup İstinaf ve Yargıtay aşamaları bu süre içinde değerlendirilmez. Pratik uygulamalara göz atıldığında;

• Dilekçelerin tam ve eksiksiz olması
• Tebligat süreleri
• Keşif yapılması ve bilirkişi incelemesi
• Varsa tanıkların dinlenmesi gibi süreçler dava içeriğine göre değişiklik gösterir.

Genel ortalamalara bakıldığı zaman elatmanın önlenmesi davalarının ortalama olarak 18 ila 24 ay arasında sonuçlandığı söylenebilir. İlk derece mahkeme kararının ardından başlayan İstinaf ve Yargıtay aşamaları hesap edildiğinde bir davanın 3-4 yıla kadar uzaması mümkündür.

Ancak bir davanın en kısa süre içerisinde sonuçlanması dosyanın yakından takip edilmesi ile birebir ilgilidir. İyi bir dosya takibi davanın gereksiz uzamasını engellemektedir.

Elatmanın Önlenmesi Davası vekalet ücreti ne kadardır?

Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir.  Bilindiği üzere her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer.  Türk hukuku kapsamında görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez. Dolayısıyla Gayrimenkul avukatı vekalet ücreti her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir. (2022 tarifesi için tıklayınız.)

İlgili yazılarımız;

• Mühalenin men-i (Elatmanın önlenmesi) davası
• Ecrimisil davası
• İstihkak davası
• Ortaklığın giderilmesi/İzale-i şuyu davası
• Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi,
• Tapu iptal ve tescil davaları
• Tapu kayıt düzeltme davası
• Kamulaştırma davaları
• Kira bedeli tespiti ve tahliye davaları
• Yabancıların mülk edinmesi
• İnançlı işlem davaları

Bizimle nasıl iletişime geçebilirsiniz?

Her türlü avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri hakkında bilgi almak için 0545 588 0258 numaralı telefondan numarası üzerinden tarafımıza ulaşabilir, her türlü sorunuz için irembikedemirhan@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz.

AV.İREM BİKE DEMİRHAN