Kamu İdare Bütçeleri

Kamu idare bütçeleri, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun birinci maddesinde hüküm altına alınmıştır. Maddeye göre, “Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir.”

Bu kanun, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrolünü kapsar.

Bütçe türleri 5018 Sayılı Kanun’un 12. Maddesinde sayılmıştır. Maddenin ilk fıkrasında “Genel yönetim kapsamındaki idarelerin bütçeleri; merkezî yönetim bütçesi, sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve mahallî idareler bütçeleri olarak hazırlanır ve uygulanır. Kamu idarelerince bunlar dışında herhangi bir ad altında bütçe oluşturulamaz.” denilerek bütçe türlerinin sınırlı sayıda olduğu belirtilmiştir.

Merkezi Yönetim bütçesi

Bu Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerinin bütçelerinden oluşur.

Genel Bütçe

Devlet tüzel kişiliğine dahil olan ve bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesidir.

Genel bütçeli kuruluşların,

-Ayrı tüzel kişilikleri yoktur.

-Devlet tüzel kişiliği altında temsil edilirler,

-Gelir toplama yetkileri yoktur.

-Tüm taşınmazları Hazine adına kayıtlıdır,

-Bütçeleri Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanır.

-Muhasebe, saymanlık hizmetleri ve nakit işlemleri de aynı Bakanlık tarafından yerine getirilir.

-Nakit planlamaları(idareleri) Hazine tarafından yapılır.

Özel Bütçe (YÖK, Üniversite, TRT)

Bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve bu Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir.

Özel bütçeli kuruluşlar,

Farklı ihtisas alanlarında faaliyet gösterirler. Kanunla kurulurlar,

– Genellikle yarı-kamusal hizmet üretirler.

– Ayrı tüzelkişilikleri ve hesaplarını yürüten nakit birimleri vardır.

– Sundukları hizmet ve mal karşılığında ücret, vergi, harç vb. tahsil etme yetkileri vardır.

– Genel bütçeden yardım (hazine yardımı) alırlar.

-Özel bütçeli idareler hizmet alanlarıyla ilgili olan bakanlığın vesayeti altında faaliyet gösterirler, bu yüzden “ilgili kuruluş” şeklinde de isimlendirilirler.

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar

Bütçesi, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurul, kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan ve bu Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan her bir düzenleyici ve denetleyici kurumun bütçesidir.

Düzenleyici ve denetleyici kurumlar;

– Daha önceden devletin üretim yaptığı alanlarda faaliyette bulunurlar.

– Denetim yapma ve yaptırım uygulama yetkileri vardır.

– Kendi tüzelkişilikleri ve ayrı bütçeleri vardır.

– Hesap ve nakit idarelerini kendileri yürütür.

– Kendi öz gelirleri vardır.

– Bütçelerini Eylül ayı sonuna kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderirler.

Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçeleri

Sosyal güvenlik kurumu bütçesi, sosyal güvenlik hizmeti sunmak üzere, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan ve bu Kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir.

Mahalli İdareler Bütçeleri

Mahallî idare kapsamındaki kamu idarelerinin bütçesidir. Mahalli idareler ifadesi, yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareleri kapsar.

Konuya İlişkin Yargıtay Kararları

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi E. 2010/5019 K. 2011/2674 T. 03.05.2011:

“Davalı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 22.12.2005 günlü 5436 sayılı Yasanın 12. maddesi ile “Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri” arasına ve “I Sayılı Cetvele” dahil edilmiş olup, 492 sayılı Harçlar Yasasının 13/J maddesi gereğince harçtan muaftır. Davalı DSİ Genel Müdürlüğü’nün harçla sorumlu tutulmaması gerekirken davalıdan ilâm harcı tahsiline karar verilmesi de usul ve yasaya aykırı bulunmuştur.”

Sayıştay Temyiz Kurulu E. K. 2011/33443 T. 28.06.2011:

“Harcama yetkilisi olarak dilekçilerin sorumluluğa dair yapmış olduğu itiraz değerlendirildiğinde;

5018 sayılı Kanunun 31.maddesinde Harcama yetkisi ve yetkilisi, 32.maddesinde de Harcama talimatı ve sorumluluk düzenlenmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun ‘‘Harcama yetkisi ve yetkilisi’‘ başlıklı 31.maddesinde;

“Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.

…’‘ ve

“Harcama talimatı ve sorumluluk’‘ başlıklı 32.maddesinde;

“Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır.

Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.”denilmiştir.

Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007 tarih ve 5189/1 sayılı Kararının ‘‘Sorumlular’‘ başlıklı 3.bölümünde Harcama Yetkilileri açıklanmış ve (a) şıkkında;

“Harcama Yetkililerinin Genel Sorumluluğu:

…bütçeden yapılacak harcamalar konusunda 5018 sayılı Kanunda öngörülen harcama sürecinde tek ve tam yetkili olan, giderin yapılmasına karar vermekten ödeme aşamasına kadar tüm işlemleri emir ve talimatı çerçevesinde yürüten ve maiyetindekileri ve onların eylem ve işlemlerini gözetmek ve denetlemekle yükümlü olan harcama yetkilisinin, Sayıştay’a karşı hesap verme konusunda tam ve doğrudan sorumlu olduğu anlaşılmaktadır.

Bu nedenle, harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının ve buna konu olan harcamaların bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygunluğundan sorumlu olduklarına,

…’‘ karar verilmiştir.

5018 sayılı Kanunun 3. maddesinin (k) bendinde, kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birim harcama birimi olarak tanımlanmıştır.

Kanunun 31. maddesinde bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisinin harcama yetkilisi olduğu ifade edilmiş, 32. maddesinde ise; bütçeden harcama yapılabilmesi harcama yetkilisinin, harcama talimatı vermesine bağlanmış, harcama talimatlarında da hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgilerin yer alacağı, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken işlemlerden harcama yetkililerinin sorumlu oldukları belirtilmiştir.

Adı geçen Kanunun 33. maddesinde de, giderin gerçekleştirilmesinin, harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesi ile tamamlanacağı hüküm altına alınmıştır.

Mevzuatın yukarıda belirtilen hükümlerine göre, bütçeden yapılacak harcamalarda süreç, harcama talimatı ile başlamakta ve ödeme emri belgesi uyarınca hak sahibine ödeme yapılması ile son bulmaktadır.

5018 sayılı Kanunda, giderin yapılmasından ödeme aşamasına kadar tüm işlemlerin harcama yetkilisinin gözetim ve denetimi altında, onun emir ve talimatı ile yürütülmesi öngörüldüğünden, dilekçilerin sorumluluk konusunda yapmış oldukları itiraz yerinde görülmemiştir.Bu nedenle sorumluluk itirazının reddine,”

Avukat vekalet ücreti ne kadardır?

Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir.  Bilindiği üzere her yıl  Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer.  Görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez, dolayısıyla  her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir. (2024 -2025 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi için tıklayınız.)

İlgili yazılarımız;

• Kamu İdare Bütçeleri
• Kamu Hizmetlerinin Özel Hukuk Kişilerine Gördürülme Usulleri
• İdari Kolluk
• İdari İşlemin Unsurları
• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na Göre Disiplin Suç ve Cezaları
• Yürütmenin Durdurulması
• Tam Yargı Davaları
• İptal Davaları
• İdari sözleşmeden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.

Bizimle nasıl iletişime geçebilirsiniz?

Her türlü avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri hakkında bilgi almak için 0545 588 0258  numarası üzerinden tarafımıza ulaşabilir, her türlü sorunuz için irembikedemirhan@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz. Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için tarafımız ile iletişime geçebilirsiniz. (Avukatlık Kanunu uyarınca ücretsiz danışmanlık ve bilgi verme hizmetimiz bulunmamaktadır.)

AV.İREM BİKE DEMİRHAN