Araç Değer Kaybı 2025

Değer kaybı, trafik kazasına karışan araçların kaza öncesi ikinci el piyasa fiyatıyla kaza sonrası ikinci el piyasa fiyatı arasındaki farkı ifade etmektedir.

Araç Değer Kaybı Nedir?

Şehir hayatında önemli bir unsur olan ulaşım araçları, insanların hayatını kolaylaştırmakta ve yeni sorunlar yaratmaktadır. Bu sorunların en belirgin tezahürü trafik kazalarıdır. Trafik kazaları, otoyolda seyreden araçların dahil olduğu maddi hasarlı, yaralanmalı ve ölümlü olaylardır. Bir kazanın meydana gelebilmesi için, yol, trafik ve trafik güvenliği kurallarına tâbi olan yüzey yollarından birinde gerçekleşmesi yaralanma, ölüm veya maddi hasar meydana gelmesi gerekir. Kaza oluşumunda yol ve hava durumu gibi çevresel faktörler; karakter, motor beceriler, işitsel-görsel algı, yaş gibi sürücünün içsel özellikleri; alkol, uyuşturucu kullanımı, kafein, uyku ve stres gibi sürücünün dış özellikleri; araç tipi, tipi ve genel özellikler etkili olmaktadır.

Araç değer kaybı, trafik kazasına karışan araçların kaza öncesi ikinci el piyasa fiyatıyla kaza sonrası ikinci el piyasa fiyatı arasındaki farkı ifade etmektedir. Türkiye’de değer kaybı kavramı, 1980 yılında Türk Ticaret Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu’nda yer bulmuştur. Zaman içerisinde sigorta sektörünün trafik kazaları sonrasında araçlardaki değer kaybına eğilimi, değer kaybı hesaplamaları konusunda eksperlerin ve bilirkişilerin farklı teknikler kullanması, araç sahiplerinin değer kayıpları konusunda bilinçlenmesi gibi sebepler değer kaybı kavramının ön plana çıkmasına sebep olmuştur.

Yargıtay 17.Hukuk Dairesi E. 2016/966 K. 2016/5728 T. Sayı ve 10.5.2016 tarihli kararında değer kaybını şu şekilde açıklamıştır; "Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka dair olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır."

Araçlarda Oluşacak Değer Kaybı Şartları Nelerdir?

Araç değer kaybını talep edebilmek için birtakım şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunlara araç değer kaybı şartları da denir. Araç değer kaybı şartları şunlardır;

·       Kaza tarihi üzerinden en fazla 2 yıl geçmiş olmalıdır.

·       Aracınızdaki hasar daha önceden hasara uğramamış bir bölgede olmalıdır.

·       Kaza sonrası hasar aracınızda oluşan hasar, mini onarım ile giderilebilen basit işlemlerden olmamalıdır.

·       Aracınız ağır hasar kaydına sahip araçlardan olmamalıdır.

·       Kısa süreli kiralık araçlar, taksi, dolmuş, test aracı, koleksiyon ve antika sayılan araçlardaki hasar sebebiyle yapılan değer kaybı talepleri ve tekerlekli/paletli ve zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçlarındaki hasar sebebiyle yapılan değer kaybı talepleri teminat kapsamı dışında kalmaktadır.

·       Motorlu bisikletlerin kullanılmasından ileri gelen zararlar teminat dışında kalmaktadır.

·       Kazada tamamen kusurlu ya da diğer sürücüye nazaran daha kusurlu olan taraftan değer kaybı zararı talep edilebilecektir.

Araç Değer Kaybının Tespiti Nasıl Yapılır?

Kaza sonucu meydana gelen araç değer kaybının tespiti, Yargıtay kararlarına göre o dönemin piyasa rayici temel alınarak hesaplanmalıdır. Temelde bu tespit işlemi oldukça basit bir mantıkta yürütülür. Kazaya karışan aracın, kaza öncesi piyasa değeri ile hasarın onarımı sonucu rayiç değeri arasındaki fark hesaplanarak değer kaybı miktarı belirlenir.

Konuyla alakalı Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2016/8159 E. 2017/1793 K. 21.02.2017 tarih kararı şöyledir:

"… Mahkemece, konusunda uzman bilirkişiden, (rapor düzenleyenlerden farklı olmak kaydı ile) dosyadaki fotoğraflar, fatura, kaza tespit tutanağı ve önceki bilirkişi raporları da incelenerek, aracın modeli, yaşı, hasarın ağırlığı, boyanmış olan yerler ve hasarlı bölgelerin özelliği nazara alınıp, aracın kaza öncesi ikinci el piyasa rayiç değeri ile tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki farkın değer kaybını göstereceği ilkesine göre değer kaybının yeniden hesaplanması için rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yetersiz ve hatalı bilirkişi raporlarına itibar edilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir."

Araç Değer Kaybı Hesabı Nasıl Yapılır?

Araç değer kaybı hesaplaması 01.06.2015 yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ve eklerinde yer alan yöntemler aracılığıyla hesaplanmaktadır. Ayrıca bu hesaplamaya etki eden bazı faktörler bulunmaktadır. Araç değer kaybı hesaplama için gerekli ön bilgiler şu şekildedir.

·       Aracın kilometresi,

·       Marka ve model bilgisi,

·       Hasar geçmişi ve niteliği,

·       Kusur durumu,

·       Üretim yılı,

·       Trafiğe çıkış tarihi,

·       Aracın pazar değeri.

Nitekim Yargıtay HGK, 15.06.2021, E.2017/ 2049-K.2021/771 Sayılı kararında benzer bir tanımı şu şekilde yapmıştır;

 "Kazanın oluş şekline göre değişkenlik göstermekle birlikte, kazalı bir araçta hayatın olağan akışına göre değer kaybı oluşacağı muhakkaktır. Kazalı bir araçta değer kaybı oluşup oluşmadığı veya oluşan değer kaybının miktarı; aracın modeli, markası, kaza tarihindeki yaşı, kilometresi, hasarın nitelik ve niceliği vs. gibi hususlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Değer kaybı; bahsedilen kriterler göz önüne alınarak, aracın hasarsız hâliyle ve kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki ikinci el piyasa rayiç değeri ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki hâline göre serbest piyasadaki ikinci el piyasa değeri arasındaki farkın tespit ile bulunur."

Araç Değer Kaybı Tazminatı Talep Etmek İçin İzlenecek Usul Nedir?

Değer kaybı tazminatının talep edilebilmesi için öncelikle kusurlu aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasına başvuru yapılması gerekmektedir. Başvuru yapılması sonucunda ilgili sigorta şirketi tarafından en fazla zorunlu mali mesuliyet poliçe limitleri tutarında ödeme yapması beklenir. Bu tutar 2025 yılı için 300.000-TL’dir. Zorunlu mali mesuliyet sigortası onarım ve değer kaybı bakımından en fazla belirtilen tutar kadar sorumludur.

Sigorta şirketleri 15 gün içerisinde dosyayı sonuçlandırarak ödeme yapmalı veya cevap vermelidir. Cevap verilmeyen veya ödeme yapılmayan hallerde 15 günlük sürenin geçmesiyle işbu husus zımni ret olarak kabul edilmektedir. Ödeme yapılmış olsa dahi yapılan ödemenin değer kaybını karşılamadığını düşünen mağdurlar için tahkim yolu ve dava hakkı saklıdır.

Araç Değer Kaybının Ortaya Çıkmayacağı Durumlar Nelerdir?

Kaza sonrasında araç ağır hasar almış ve onarım maliyetleri, aracın piyasa değerini aşmışsa, aracın pert olarak kabul edilmesi durumunda araç sahibi ikinci el piyasa değeri üzerinden tazminat alacaktır. Ancak, bu durumda araç değer kaybından bahsetmek mümkün olmayacaktır. Çünkü araç değer kaybı, bir motorlu aracın kazadan önceki hasarsız piyasa sürüm değeri ile kaza sonrası onarıldıktan sonraki durumu arasındaki farkı ifade eder.

Yargıtay 17.Hukuk Dairesinin 2013/5126 E. 2013/8212 K. 03.06.2013 tarihli kararı şöyledir: "Aracın markası, modeli, yaşı ve hasarın boyutu gibi hususlar birlikte irdelenmek suretiyle, tamirinin ekonomik olup olmadığı, değilse; piyasa koşullarına göre kazadan önceki 2. el piyasa rayiç bedelinin ve kazadan sonraki hurda (sovtaj) değerinin belirlenmesi, belirlenen rayiç değerlerden de aracın hurda bedeli indirilmek suretiyle davacının gerçek zararının tespiti; aracın pert olarak değerlendirilmesi halinde ayrıca değer kaybı oluşmayacağı" şeklinde karar vererek, kaza sonrasında perte çıkan araçlarda değer kaybı oluşmayacağını belirtmiştir.

Araç Değer Kaybı Tazminatı Alınamayacak Araçlar Nelerdir?

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Genel Şartlar, 20 Mart 2020 tarih 31074 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak 1 Nisan 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Genel Şartlarda değer kaybı hesaplama formülü ve yöntemleriyle ilgili olarak birtakım değişikliklere yapılmıştır. Bu değişiklikler gereğince, Teminat Dışında Kalan Haller üst başlıklı maddesine 7 ve 8 numaralı fıkralar eklenmiştir. Bu fıkralar:

7) Tekerlekli/paletli ve zırhlı toplumsal müdahale araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçlarındaki hasar sebebiyle yapılan değer kaybı talepleri.

8) Yabancı plakalı araçların Türkiye’de karıştığı kazalarda yabancı plakalı araçlar için yapılan değer kaybı talepleri.

Madde metninden de açıkça anlaşıldığı üzere tekerlekli/paletli ve zırhlı toplumsal mücadele araçları, belediye otobüsleri, yol süpürme araçları, itfaiye araçları ve yabancı plakalı araçların karıştığı kazalarda, bu araçlar lehine araç değer kaybı alınamayacaktır.

Araç Değer Kaybı Tazminatında Sorumluluk Kimin Üzerindedir?

Araç değer kaybı talepleri, öncelikle kazanın çift taraflı olması şartına tabidir. Çift taraflı bir trafik kazasında, kazanın neden olduğu araç değer kaybı, gerçek zararın bir parçası olarak kabul edilir. Karayolları Trafik Kanunu’na göre, bu zarardan dolayı hem kusurlu sürücü, hem aracın işleteni, aynı zamanda bağlı bulundukları teşebbüsün sahibi müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulacaktır. Ayrıca, aracın zorunlu mali sorumluluk sigortacısı ve aşan kısım açısından ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı da sorumluluk taşır.

Karayolları Trafik Kanunu’nun 85. Maddesi tarafından benimsenen sorumluluk, tehlike esasına dayanan bir kusursuz sorumluluk hali olup işleten aracın işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi ve eylemlerinden sorumlu oldukları kişilerin kusursuz bir şekilde zarardan sorumlu olmalarını içerir.

Araç Değer Kaybı Tazminatı Talep Edebilmek İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Araç değer kaybı talep edilirken bazı belgelere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu belgelere örnek vermek gerekirse;

·       Kazanın gerçekleştiği anda tutulan kaza tespit tutanağı,

·       Kusur oranlarını gösteren tutanak,

·       Hasar tespit tutanağı,

·       Hasarı gösteren ve her açıdan çekilmiş fotoğrafları,

·       Onarımla ilgili parça ve işçilik faturaları,

·       Araç Ruhsatları,

·       Sürücü ehliyeti ve kimlik belgesi,

·       Araçların ZMMS poliçeleri,

·       Aracın ekspertiz raporu,

·       Ve sair belgeler.

Araç Değer Kaybı Talebinde Görevli Yargı Organı Neresidir?

Öncelikle araç değer kaybı başvurularında ilgili sigorta şirketine başvuru yaptıktan sonra Sigorta Tahkim Komisyonu’na limit tutarına kadar olan bedelin sigorta şirketi tarafından ödenmesi için başvuru yapılabilir. Dava süreçlerindense tahkim yolu daha az masraflı ve kısa süremektedir.

Sigorta şirketinin limitini doldurmadığı ve mağdurun değer kaybını tam anlamıyla tazmin edemediği hallerde ise; Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuruda bulunulabilmektedir. İlgili komisyon dosya üzerinden karar vererek değer kaybı tazminatının mağdura ödenmesine karar vermektedir. Bir başka seçenek ise sigorta şirketi bir tacir olduğundan davalının ikametinin bulunduğu yer Asliye Ticaret Mahkemeleri nezdinde dava açılmasıdır. 

2025 yılı için 300.000 TL olan zorunlu mali mesuliyet limiti, onarım ve değer kaybı bakımından mağdura tamamen ödenmiş ise; sigorta şirketinin sorumluluğu kalmamaktadır. Bu durumda hala zarar tazmin edilmediyse, haksız fiilin gerçekleştiği yer veya mağdurun yerleşim yeri Asliye Hukuk Mahkemeleri nezdinde aracın kaza esnasındaki şoförü ve ruhsat sahibine haksız fiilden kaynaklı tazminat davası açılabilecektir.

Araç Değer Kaybı Davasında Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Trafik kazası sonucu araçta meydana gelen araç değer kaybı, haksız fiil sonucu zarara uğrayan kişinin zararının tazmini kapsamında değerlendirilir. Bu nedenle, araç değer kaybı davaları Türk Borçlar Kanunu’nda haksız fiil için öngörülen zamanaşımı süresine tabidir. Araç değer kaybı davasında zamanaşımı süresi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak 2 yıl ve her halükarda fiilin işlendiği tarihten başlayarak 10 yıldır.

Avukat Vekalet Ücreti Ne Kadardır?

Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir. Bilindiği üzere her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer. Görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez, dolayısıyla her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir.

İlgili Yazılarımız;

• Araç Değer Kaybı 2025
• Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat Davası
• Malpraktis (Doktor Hatası) Nedir?
• İş Kazası Tazminat Davası
• Maddi Tazminat Davası
• Adam Çalıştıranın Sorumluluğu (TBK m.66)
• Satıcının Zapttan Sorumluluğu

AV.İREM BİKE DEMİRHAN