Maddi Tazminat Davası

Maddi tazminat davası, insanların hukuk dışı bir şekilde zarar görmesi sonucu malvarlıklarında eksilme ve olumsuz etkilenme olması durumunda açılan davadır. Maddi tazminatın amacı, maddi açıdan zarar gören kimsenin, bu zararının ödenerek mağduriyetinin giderilmesidir.

Maddi Tazminat Davası Nedir?

Maddi tazminat davası, bir kişinin başka bir kişiye hukuka aykırı ve kusurlu olarak zarar vermesi ve bu zararın maddi açıdan gerçekleşmesi üzerine, maddi zararın tazmin edilmesi istemi ile açılan davaya, maddi tazminat davası denmektedir. Bir kişinin maddi tazminat davası açabilmesi için gereken bazı şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar şu şekilde sıralanmaktadır;

• Maddi zararı oluşturacak bir fiilin bulunması
• Maddi zararı oluşturan fiilin hukuk kurallarına aykırı olması
• Hukuka aykırı fiilden dolayı, bireyin malvarlığının zarar görmesi

Maddi Tazminat Davası Nasıl Açılır?

Maddi tazminat davaları, genellikle haksız filler veya sözleşmeye aykırı davranılması gibi nedenlerle açılmaktadır. Bunların yanı sıra, şartların oluşması hâlinde daha değişik nedenlerden de maddi tazminat davaları açılabilmektedir. Maddi tazminat davalarının açılabilmesinde en önemli husus, haksız fiilden dolayı karşı tarafta maddi bir zararın oluşmasıdır. Bunların dışında şu nedenlerle de açılabilir

• İş kazalarından kaynaklanan maddi tazminat davası
• Trafik kazalarından kaynaklanan maddi tazminat davası
• Sözleşmelerin ihlal edilmesinden kaynaklanan maddi tazminat davası
• Doktorların hatalı uygulamaları nedeniyle açılan maddi tazminat davası
• Haksız rekabetten kaynaklanan maddi tazminat davası
• Görevi kötüye kullanmaktan kaynaklanan maddi tazminat davası
• Boşanma davasıyla beraber açılan maddi tazminat davası

İş Kazasından Kaynaklanan Maddi Tazminat Davası

İş kazası tazminat davası; bir işverenin işyerinde çalışan işçinin iş ilişkisi nedeniyle yaralanması veya ölümü halinde, kendisine veya yakınlarına sorumlu işveren tarafından tazminat ödenmesi istemiyle açılan bir maddi ve manevi tazminat davası türüdür.

Trafik Kazalarından Kaynaklanan Maddi Tazminat Davası

Karayolu üzerinde en az bir motorlu aracın karıştığı, ölüm, yaralanma gibi bedensel zararların ve malvarlığı zararlarına sebep olmuş olayın sorumlularına karşı zararın giderilmesi amacıyla zarar gören kişiler tarafından açılabilen maddi ve manevi tazminat davasıdır.

Sözleşmelerin İhlal Edilmesinden Kaynaklanan Maddi Tazminat Davası

Sözleşmenin ifa edilmemesi, eksik ifası veya haksız feshedilmesi durumlarında tarafların birbirinden maddi ve manevi tazminat talep etme hakları doğar.

Malpraktis Nedeniyle Açılan Maddi Tazminat Davası

Teşhis, tedavi veya organizasyon aşamalarında yapılan hatalar nedeniyle zarar gören hastanın sorumlular hakkında malpraktis nedeniyle tazminat davası açma hakkı vardır.

Haksız Rekabetten Kaynaklanan Maddi Tazminat Davası

Haksız rekabet teşkil eden fiil sonucu bir zarar meydana gelmişse, fiilden zarar gören kimse zararın tazmin edilmesi için maddi tazminat davası açabilir.

Görevi Kötüye Kullanmaktan Kaynaklanan Maddi Tazminat Davası

Görevi kötüye kullanma suçunu işleyen kişi tarafından kişilik hakları zedelenmiş, suçtan mağdur olmuş ve bunun sonucu olarak maddi bir zarara uğramış olabilecektir. Kişinin görevi kötüye kullanma suçu nedeniyle açılan davada kusurlu bulunması halinde tazminat davası açılabilecektir.

Boşanma Davasıyla Beraber Açılan Maddi Tazminat Davası

Boşanma yolu ile evliliğin sona ermesi durumunda şartlar mevcutsa maddi ve manevi tazminat talep edilebilir.

Maddi Tazminat Davasını Kimler Açabilir?

Maddi zararın oluşma nedeni ne olursa olsun, fiil ve işleme konu olan herkesin tazminat davası açma hakkı vardır.

Maddi Tazminat Davasında İstenebilecek Zararlar

Bedensel Zarar (Yaralanma) Halinde Maddi Tazminatın Kapsamı

• Geçici işgöremezlik nedeniyle oluşan kayıplar; kişinin olay nedeniyle kalıcı bir sakatlığı olmadığı halde geçici bir şekilde, iyileşinceye kadar “çalışamadığı süre” nedeniyle uğradığı maddi zarardır.
• Sürekli işgöremezlik nedeniyle oluşan kayıplar; kalıcı sakatlık nedeniyle çalışma gücü ve kazanç kayıplarıdır. Kalıcı sakatlık veya sürekli işgöremezlik, kişinin beden gücünde bir azalmayı ifade eder. Kişinin maluliyet oranı doktor raporuyla belirlenir ve maddi tazminat tespit edilen oran üzerinden hesaplanır.
• Tedavi giderleri ve tedavi boyunca yapılan her türlü masraflar.
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan maddi kayıplar.

Ölüm Halinde Maddi Tazminatın Kapsamı

• Ölüm halinde maddi tazminat davasının kapsamı Borçlar Kanunu m.53’te belirlenmiştir. Kanuna göre, ölüm hâlinde uğranılan ve istenebilecek maddi zararlar özellikle şunlardır:
• Cenaze giderleri.
• Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
• Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölüm halinde ölenin anne, baba, eş ve çocuklarının isteyebileceği maddi tazminattır.

Maddi Tazminat Nasıl Hesaplanır?

Belirlenecek maddi tazminatın miktarı, zarara uğrayan kişinin zararını telafi edecek ama haksız kazanç sağlamayacak bir miktarda olması gerekmektedir. Kanun, maddi tazminat hesaplama konusunda hakime önemli bir takdir yetkisi bırakmıştır. Bu nedenle hakimler, tazminat miktarını belirlemek için bazı kriterleri kullanmaktadırlar. Bu kriterlerden en önemlileri şu şekilde sıralanmaktadır;

• Olayların olağan akışı
• Zararının miktarı
• Haksız fiilin nasıl işlenmiş olduğu
• Zarar gören kişi veya kişilerin, söz konusu fiilden zarar görmemek için almış olduğu önlemler
• Zarar gören kişi veya kişilerin, zarar teşkil eden eylemde kusurlarının bulunup bulunmadığı. Eğer kusurları bulunuyorsa, bu kusurun oranı da tazminat miktarının belirlenmesinde etkili olmaktadır.

Tazminat Miktarına Hangi Hallerde İndirim Uygulanır

Maddi tazminatı ödeyecek kişinin, maddi imkanlarının kısıtlı olması: Maddi tazminatı ödeyecek kişinin maddi varlık durumu kısıtlı ise ve tazminatın tamamını ödemesi hâlinde, sıkıntıya düşecekse, hâkim tazminat miktarında indirim yapabilir. Maddi zararın oluşmasında, zarara uğrayan kişinin de kusuru bulunuyorsa: maddi zararın oluşmasını önlemek için zarara uğrayan kişi özen göstermemiş veya gerekli tedbirleri almamışsa, bu kişiyi de olayda kusurlu hale getirir. Tazminat davası hâkimi, bu durumda tazminat miktarını indirebileceği gibi, tamamen tazminatı ortadan kaldırabilir.

Maddi Tazminat Davalarında Zamanaşımı

Fiilin ve haksızlığın öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl, fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren ise 10 yıl dava açma hakkı bulunur.

Tazminat Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Hangi mahkemenin görevli olacağı hususu kamu düzenindendir. Taraflar bununla ilgili kendi aralarında tasarruf yapamayacaklardır. Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça Asliye hukuk mahkemesidir.

Davacı, kişilik haklarının korunması için kendi yerleşim yeri veya davalının yerleşim yeri mahkemesinde dava açabilir. Burada iki tane yetkili mahkeme belirlenmiştir. Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.

Haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.

Örnek Yargıtay Kararları

Maddi Tazminat Talebinin Açık Olması  (Yargıtay 2. HD. – 2016/8834 Karar).

“Davalı-karşı davacı kadın kazanç kaybı ile mevcut ve beklenen menfaat kaybı olarak toplam 1.000.000 TL. maddi tazminat talebinde bulunmuştur. Mahkemece, davalı-karşı davacı kadının bu talebinin ne kadarının Türk Medeni Kanununun 174/1. maddesi kapsamında olduğu, ne kadarının kazanç kaybına yönelik olduğu açıklattırılmadan ( HMK m. 31 ) ve kazanç kaybına yönelik bölüm için nispi harç ikmal ettirilmeden davalı-karşı davacı kadının maddi tazminat talebi ile ilgili hüküm kurulması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir. Boşanmada manevi tazminatın amacı, boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan tarafın, bozulan ruhsal dengesini telafi etmek, manevi değerlerindeki eksilmeyi karşılamaktır.

Onun için, kişilik haklarını ihlal eden fiille, tazminat miktarı arasında makul bir oranın bulunması gerekir. Bir tarafın zenginleşmesine yol açacak sonuçlar doğurur miktarda manevi tazminat takdiri, müesseseyi amacından saptırır. Hakim, tazminat miktarını saptarken, bir yandan kişilik hakları zedelenen tarafın, ekonomik ve sosyal durumunu ve boşanmada kusuru bulunup bulunmadığını ve varsa kusur derecesini, fiilin ağırlığını; öbür yandan da, kişilik haklarına saldırıda bulunanın kusur derecesini, ekonomik ve sosyal durumunu göz önünde bulundurmak zorundadır. Açıklanan ilkeler gözetildiğinde davalı-karşı davacı kadın yararına takdir edilen manevi tazminat miktarı, ölçülülük ilkesine uygun olmayıp fazla bulunmuştur. Türk Medeni Kanununun 4. maddesinde yer alan hakkaniyet ilkesi gözetilerek daha uygun miktarda tazminat takdiri gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır.”

Daha Az Kusurlu Eş Lehine Maddi Tazminata Hükmedilmelidir  (Yargıtay 2. HD – Karar: 2014/18194)

“4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 174/1. maddesi mevcut veya beklenen bir menfaati boşanma yüzünden haleldar olan kusursuz ya da daha az kusurlu tarafın, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebileceğini, 186. maddesi, eşlerin evi birlikte seçeceklerini, birliğin giderlerine güçleri oranında emek ve mal varlıklarıyla katılacaklarını öngörmüştür. Toplanan delillerden boşanmaya sebep olan olaylarda maddi tazminat isteyen eşin diğerinden daha ziyade ve eşit kusurlu olmadığı anlaşılmaktadır. Boşanma sonucu bu eş, en azından diğerinin maddi desteğini yitirmiştir. O halde mahkemece, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarıyla kusurları ve hakkaniyet ilkesi (T.M.K. Md. 4 T.B.K. madde 50 ve 52) dikkate alınarak davalı (kadın) yararına uygun miktarda maddi tazminat verilmelidir. Bu yönün dikkate alınmaması doğru görülmemiştir.”

Maddi tazminat davası ne kadar sürer?

Adalet Bakanlığı tarafından yargıda hedef süreler belirlenmiştir. Bu süreler davanın konusu ve niteliği uyarınca belirlenmiş olup İstinaf ve Yargıtay aşamaları bu süre içinde değerlendirilmez. Pratik uygulamalara göz atıldığında;

• Dilekçelerin tam ve eksiksiz olması
• Tebligat süreleri
• Keşif yapılması ve bilirkişi incelemesi
• Varsa tanıkların dinlenmesi gibi süreçler dava içeriğine göre değişiklik gösterir.

Genel ortalamalara bakıldığı zaman tazminat davalarının ortalama olarak 12 ila 24 ay arasında sonuçlandığı söylenebilir. İlk derece mahkeme kararının ardından başlayan İstinaf ve Yargıtay aşamaları hesap edildiğinde bir davanın 3-4 yıla kadar uzaması mümkündür.

Avukatı vekalet ücreti ne kadardır?

Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir.  Bilindiği üzere her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer.  Türk hukuku kapsamında görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez, dolayısıyla her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir. (2023 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi için tıklayınız.)

İlgili yazılarımız;

• Maddi tazminat davası
• Manevi tazminat davası
• Boşanma sebebiyle tazminat davası
• Trafik kazası nedeniyle tazminat davası
• İş kazası nedeniyle tazminat davası
• Kıdem, ihbar tazminatı davaları
• İş kazası tazminat davası
• Sigorta Sözleşmesinden Doğan Tarafların Borç ve Yükümlülükleri
• Malpraktis nedeniyle tazminat davası
• Hukuk davaları
• Sözleşmeye aykırılık nedeniyle tazminat davası
• Sözleşmenin haksız feshi nedeniyle tazminat davası
• Haksız fiil nedeniyle tazminat davası

Bizimle nasıl iletişime geçebilirsiniz?

Her türlü avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri hakkında bilgi almak için 0545 588 0258 numaralı telefondan numarası üzerinden tarafımıza ulaşabilir, her türlü sorunuz için irembikedemirhan@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz.

AV.İREM BİKE DEMİRHAN