2025-10-16
İletişime geçin
+905455880258Kötüniyet tazminatı, iş güvencesi kapsamı dışında bulunan işçilerin işveren tarafından iş sözleşmesinin geçerli bir neden bulunmadan fesih hakkı kötüye kullanılarak feshedilmesi sonucu ihbar tazminatının üç katı kadar bir tazminattır.
Kötüniyet tazminatı 4857 sayılı Türk İş Kanunu'nun 17. Maddesinde düzenlenmiştir.
Madde 17 :"Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmeleri;
a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
b) İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,
c) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,
d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, feshedilmiş sayılır.
Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir. Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat
ödemek zorundadır.
İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşverenin bildirim şartına uymaması veya bildirim süresine ait ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi feshetmesi, bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddesi hükümlerinin uygulanmasına engel olmaz. 18 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanunun 18, 19, 20 ve 21 inci maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir. Fesih için bildirim şartına da uyulmaması ayrıca dördüncü fıkra uyarınca tazminat ödenmesini gerektirir.
Bu maddeye göre ödenecek tazminatlar ile bildirim sürelerine ait peşin ödenecek ücretin hesabında 32nci maddenin birinci fıkrasında yazılan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülmesi mümkün sözleşme ve Kanundan doğan menfaatler de göz önünde
tutulur."
İş güvencesi kapsamı dışında bulunan işçilerin işveren tarafından iş sözleşmesinin geçerli bir neden bulunmadan fesih hakkı kötüye kullanılarak feshedilmesi sonucu ihbar tazminatının üç katı kadar olan tazminat kötüniyet tazminatı olarak belirlenmiştir. 4857 sayılı iş Kanunu'nun 17/V. maddesinde iş güvencesi kapsam dışında kalanlar için öngörülen kötüniyet tazminatı, bildirim şartına uyulmaması halinde ihbar önellerine ilişkin ücretin dört katı olacaktır. Böylece ihbar tazminatı artı iki kat yerine üç kat olarak kötüniyet tazminatı hükmedilecektir.
Aynı işkolunda en az 30 işçi çalıştıran işverenin 6 ay ve daha fazla kıdemi bulunan işçi iş sözleşmesinin kötüniyetle feshedilmesi karşısında işveren aleyhine kötüniyet tazminatı davası açma hakkı bulunmamaktadır. Gerçekten işverenin kötüniyetli feshinin geçersizliğine ve işe iadesine karar alabilecek işçi bu hakkı kullanmakla yetinecektir.
Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında ya da işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılma, sendika üyeliği sendikaca işverene bildirilen işçinin hizmet sözleşmesinin aynı günlerde feshi akdin kötüniyetle sona erdirildiğini gösterir. Ancak ekonomik nedenler ve işçi fazlalığı nedeniyle bir kısım işçilerin hizmet sözleşmelerinin feshedilmesinden sonra işyerinin başka ünitelerine işçi alınması kötüniyetli feshi ortaya koymaz.
Hizmet akdinin kötüniyetle feshinde kötüniyetin somut olarak ortaya konulması gerekir. Kötüniyetli davranışların belirlenmesinde, insanlar arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi gerekir. ''Kötüniyet'' veya ''iyiniyet'' kanun, tüzük, yönetmelik ve hatta örf ve adet hukuku gibi düzenlemeler dışında sosyal ve kültürel ilerleme süreci içinde ahlak, dürüstlük gibi esaslardan esinlenerek toplumun değer yargısı ile oluşan kurallardır. Bu bakımdan fesih işleminin disiplin kurulundan geçirilmemesi, tek başına kötüniyeti göstermez.
Hizmet sözleşmesi haklı bir sebep bulunmadan feshedilen işçi yeniden iş bulamamakta, kendisine yapılan isnatların rol oynadığını ve feshin kötüniyete dayandığını ispat etmesi gerekir. Her hakkın kullanılmasında olduğu gibi, işverence işçinin hizmet sözleşmesinin feshinde objektif iyiniyet kurallarına dikkat etmesi gerekir. Bu nedenle TİS ücret zamlarının zamanında ödenmesi için dilekçe veren işçinin, reorganizasyon-modernizasyon bahane edilerek işten çıkarılması kötüniyet tazminatı gerektirir.
Toplu iş sözleşmesi zammının yürürlüğe girmesine az bir süre kalmış iken işçinin hizmet sözleşmesinin işverence feshi; feshin kötüniyetle gerçekleştiğini göstermez. İşyerine yeni işçi alınması kötüniyetin bir belirtisi ise de; her zaman işverenin kötüniyetle işçileri işten çıkardığını göstermez.
İşvereni Bölge Çalışma Müdürlüğüne şikayet eden işçinin bunun akabinde işten çıkarılması hizmet akdin kötüniyetle fesholunduğunu gösterir. İşçinin işten çıkarılmasının ertesi günü başka bir işyerinde işe başlaması feshin niteliğini değiştirmez.
İşyerinde mevsimlik çalışan işçilerin işlerine mevsim sonu son verilirken, mevsimlik olmayan ve hatta sendika üyesi bulunmayan işçilerin de hizmet sözleşmesinin işverence fesh edilmesi, ortada kötüniyetin bulunmadığını gösterir. İşverenin işine sebepsiz olarak son vermesinin önlenmesi için toplu iş sözleşmelerine ''toplu işten çıkarma ve iş güvencesi tazminatı''nın konulduğu görülmektedir.
Kötüniyetle işveren tarafından hizmet sözleşmesinin feshini iddia eden işçi bunu ispat etmekle yükümlüdür. İşçinin sendikaya üye olması nedeniyle işten çıkarılmasında da ispat külfeti kendisine düşer. İşverenin işçinin hizmet sözleşmesini feshetmesi için haklı sebebi bulunduğunu ispatlayamaz ancak, makul sebepleri gösterir ise, akdin kötüniyetle fesholunmadığı kabul edilmelidir. Hizmet akdinin işveren tarafından kötüniyetle feshini gösteren sendikal amaçlı işten çıkarmaların vasıflı şekli sendikal tazminattır.
İşçilerin ücretlerini ödeme güçlüğü içinde iken işverenin işçileri işten çıkarması hizmet sözleşmesini kötüniyetle feshettiğini göstermez. Ekonomik nedenler ve işçi fazlalılığı nedeniyle bir kısım işçilerin hizmet sözleşmelerinin feshedilmesinden sonra işyerinin başka ünitelerine işçi alınması kötüniyetli feshi ortaya koymaz.
İş kanunun 17/V. Maddesine göre; gerçekten fesih için bildirim şartına uyulmaması halinde ihbar önellerine ait 3 kat ücret tutarındaki tazminatın yanında ayrıca ihbar tazminatına da hükmedilecektir. Böylece 15.3.2003 tarihinden itibaren önel verilmeyerek iş sözleşmesinin işverence kötüniyetli feshinde 3+1 ihbar tazminatı tutarında kötüniyet tazminatına karar verilecektir. Yasada açıkça belirtilmese de işçinin iş sözleşmesinin feshinde Borçlar Kanununun 49. Maddesi uyarınca manevi tazminata hükmedilmesini gerektiren sebepler bulunduğu takdirde manevi tazminata istek halinde karar verilebilir.
Kötüniyet tazminatı için zamanaşımı süresi beş yıl olarak belirlenmiştir. Bu maddenin yürürlüğe girmesinde önce işlemeye başlamış bulunan zamanaşımı süreleri, değişiklikten önceki hükümlere tabi olmaya devam edecektir. Ancak, zamanaşımı süresinin henüz dolmamış kısmı, öngörülen süreden uzun ise, öngörülen sürenin geçmesiyle zamanaşımı süresi dolmuş olacaktır.
Yargıtay 9.HD. 26.03.2019, E. 2015/31772, K. 2019/6787:
"Davacının iş güvencesi kapsamında olduğu anlaşılırsa kötüniyet tazminatı talep edilmez. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin taraflarca ihbar öneli tanınmak suretiyle ya da ihbar tazminatı ödenerek her zaman feshi mümkün ise de, bu hakkın da her hak gibi dürüstlük ve objektif iyiniyet kurallarına uygun biçimde kullanılması gerekir.
Aksi takdirde fesih hakkının kötüye kullanılmış olduğundan söz edilir. Tazminat miktarının belirlenmesi de Yasa ile açıklığa kavuşturulmuş, ''kötüniyet tazminatının'' ihbar önellerine ait ücretin üç katı tutarında olacağı belirtilmiş ve ayrıca ihbar tazminatının da ödeneceği hüküm altına alınmıştır. Yasanın 17.maddesinin son fıkrasındaki düzenleme kötüniyet tazminatını da kapsamakta olup, bu tazminatın hesabında da işçiye ücreti dışında da sağlanmış para veya para ile ölçülebilir menfaatler dikkate alınmalıdır."
Yargıtay 9. HD. 24.06.2020, E. 2016/17538, K.2020/6331;
"Davacının işvereni Çalışma İl Müdürlüğü'ne şikayetinin öğrenilmesi üzerine iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedildiği kanıtlanmış olmakla kötüniyet tazminatına hak kazandığının kabulü gerekir."
Yargıtay 9. HD. 05.10.2020, E. 2020/5550, K.2020/10501;
"Davacının sevk ve idaresindeki araçla kaza yapıp işvereni zarara uğrattığı kanıtlanamadığından dolayı işveren tarafından iş akdinin feshi haklı nedene dayanmadığı kabul edilir ise de kanıtlanmayan kötüniyet tazminatı hüküm altına alınamaz."
Yargıtay 9. H.D., 03.05.2008, E.2008/12847, K.2008/11903
"Davacının iş sözleşmesi raporlu olduğu dönemde feshedilmesi işverenin kötüniyetli olduğunu göstermez."
Yargıtay 9. H.D., 04.03.2011, E.2009/7108, K.2011/6095;
"Kötüniyet ve ihbar tazminatı ayrı ayrı alacaklar olup söz konusu tazminat alacaklarının birbirine dönüşemeyeceği düşünülmeden kötüniyet tazminatı talebinin reddi gerekirken bu talebin ihbar tazminatı olarak hüküm altına alınması hatalıdır."
Yargıtay 9. HD. 14.02.2007, E.2006/18902, K.2007/3461;
"İşten çıkarılan işçinin yerine bir yıl sonra işçi alınması feshin kötüniyetle yapılmadığını gösterir."
Yargıtay 9. HD. 17.06.2004, E. 2004/3324, K. 2004/15136;
"Toplu iş sözleşmesindeki sıralamaya uyulmadan iş sözleşmesinin feshedilmesi 4857 sayılı İş Kanununun 17.maddesinde yer alan özel nitelikteki kötüniyet tazminatına hükmedilmesine imkan vermez."
Yargıtay 9. HD., 03.06.2003, E. 2002/26114, K. 2003/10034;
"İşverence düzenlenen muvafakatnameyi işçinin imzalamaması nedeniyle iş sözleşmesinin feshi kötüniyet tazminatını gerektirir."
Yargıtay 9. HD., 27.05.2003 E. 2002/16213, K. 2003/9424;
"İşçinin işyerinde çalıştığı sırada ücretleri ödenmediği için Bölge çalışma Müdürlüğüne ve Sigortası yapılmadığı için Sosyal Sigortalar Kurumuna şikayette bulunması üzerine iş sözleşmesinin bu nedenle davalı işverence feshedilmesi kötüniyet tazminatını gerektirir."
Yargıtay 9. HD. 26.09.2002, E. 2002/3219, K. 2002/17665;
"Davacı yasal bir görevi yerine getirdiği için hizmet akdi feshedilmiş olup, bunun kanunda ifade edildiği şekli ile ''... genel olarak hizmet akdini fesih hakkının kötüye kullanıldığını gösteren durum'' kapsamında değerlendirilmesi gerekir."
Yargıtay 9. HD., 22.05.2002, E. 2002/874, K. 2002/8770;
"Başka işçinin işverene karşı açtığı davada işveren aleyhine şahitlik yapan işçinin işten çıkarılması kötüniyet tazminatı gerektirir."
Yargıtay 9. HGK. 28.11.1990, E. 1990/9-464, K. 1990/592;
"İşveren hizmet akdini feshederken bildirdiği beyanı ile bağlıdır. Bir aydan üç işgünü izin almaksızın işe devam etmeme haklı fesih sebebi olduğundan kötüniyetli fesihten söz edilemez."
Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir. Bilindiği üzere her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer. Görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez, dolayısıyla her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir. (2024 -2025 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi için tıklayınız.)
AV.İREM BİKE DEMİRHAN
Her türlü avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri hakkında bilgi almak için 0545 588 0258 numarası üzerinden tarafımıza ulaşabilir, her türlü sorunuz için irembikedemirhan@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz. Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için tarafımız ile iletişime geçebilirsiniz. (Avukatlık Kanunu uyarınca ücretsiz danışmanlık ve bilgi verme hizmetimiz bulunmamaktadır.)
İletişime geçin
+905455880258