Mirasta Tenkis Davası

Mirasta tenkis davası, murisin tasarruf özgürlüğünü aşarak saklı pay sahibi mirasçıların miras hakkına yaptığı tecavüzün giderilmesi ve murisin  yaptığı tasarrufun kanuni sınırlar içerisine çekilmesi için açılan bir davadır.

Tenkis davası miras hukukuna ilişkin bir dava olup murisin (miras bırakanın) ölümü halinde açılabilen bir davadır. Muris sağ iken bu davanın açılması mümkün değildir. Mirasta tenkis davası, miras bırakanın bazı mirasçılar aleyhine mirastan mal kaçırmak amacıyla yaptığı işlemlerine karşı oldukça etkili bir hukuk davasıdır.

Mirasta Tenkis Davası nedir?

Mirasta tenkis davası, hukuk sistemimizde bazı yasal mirasçıların saklı payını koruma altına almasının bir sonucu olarak uygulamaya yansımış bir davadır. Türk Medeni Kanunu’na göre miras bırakanın annesi, babası, çocuğu ve torunları onun “saklı paylı mirasçıları” olarak kabul edilmektedir. Bu kişilerin sahip olduğu miras hakkı üzerindeki kanunen belirlenmiş orana ise “saklı pay” denilmektedir. Kanun koyucu burada miras bırakanın kendi malvarlığı üzerindeki tasarruf hakkı ile mirasçıların miras hakkı üzerindeki hakları arasında bir dengeye giderek, miras bırakana mirasçılarının sahip olması gerek saklı payları gözeterek işlem yapma ödevini yükler. Bu durum miras bırakanın kendi malvarlığı üzerinde sınırsız bir tasarruf yetkisinin olmadığını göstermektedir.

Tüm bu kısıtlara rağmen miras bırakan ölüme bağlı bir tasarruf ile kendi malvarlığı üzerinden başka kişilere veya mirasçılara karşılıksız kazandırmalarda bulunabilir. Böyle bir durumu farkeden mirasçılar miras bırakanın ölümünün ardından mirasta tenkis davasını açarak bu kazandırmanın miras bırakanın sahip olduğu kanuni sınıra çekilmesini isteyebilmektedir.

Mirasta Tenkis Davasının şartları nelerdir?

Mirasta tenkis davası açabilmenin şartları mirasçının, murisin saklı paylı mirasçısı olması, saklı paya sahip olması ve murisin tasarruf işlemi ile mirasçıların saklı payını ihlal etmesi gerekmektedir.

Saklı pay sahibi mirasçılar kimdir?

Murisin malvarlığı üzerinde satım, bağış gibi tasarruflar ile terekede hak sahibi olmalarını önleyemeyeceği yasal mirasçılara saklı paylı mirasçılar denilmektedir ve saklı paylı mirasçılar kanunda sınırlı olarak sayılmıştır. Bu kişiler murisin annesi, babası, altsoyu ve sağ kalan eşidir.

Saklı pay oranları nedir?

Saklı pay oranları kanunda belirlenmiştir. Türk Medeni Kanunu Madde 506: “Saklı pay aşağıdaki oranlardan ibarettir:

1. Altsoy için yasal miras payının yarısı,
2. Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri,
3. Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü.” Demektedir.

Kanunun emredici hükümleri gereğince bu oranların değiştirilmesi ve “mirastan feragat”, “mirasçılıktan çıkarma”, “mirasın reddi” kurumları haricinde miras bırakan tarafından bir tasarruf işlemi ile mirasçıların mahrum bırakılabilmesi mümkün değildir.

Miras bırakanın tasarruf oranı nedir?

Saklı paylı mirasçıların saklı pay oranları mirastan düşüldükten sonra kalan pay üzerinde miras bırakan serbestçe tasarruf edebilecektir. Tenkis hesabına esaa olacak tereke aşağıdaki gibi belirlenir;

TEREKE AKTİFLERİ (-) CENAZE GİDERLERİ, TEREKE BORÇLARI, TEDBİR MASRAFLARI, YAŞAYANLARIN 3 AYLIK GEÇİM GİDERLERİ  (+) SAĞLAR ARASI KARŞILIKSIZ KAZANDIRMALAR

Mirasta Tenkis Davasına tabi sağlar arası kazandırmalar nelerdir?

Türk Medeni Kanunu Madde 565’de emredici biçimde ve sınırlı olarak düzenlenmiştir.

“Aşağıdaki karşılıksız kazandırmalar, ölüme bağlı tasarruflar gibi tenkise tâbidir:

1. Mirasbırakanın, mirasçılık sıfatını kaybeden yasal mirasçıya miras payına mahsuben yapmış olduğu sağlararası kazandırmalar, geri verilmemek kaydıyla altsoyuna malvarlığı devri veya borçtan kurtarma yoluyla yaptığı kazandırmalar ya da alışılmışın dışında verilen çeyiz ve kuruluş sermayesi,
2. Miras haklarının ölümden önce tasfiyesi maksadıyla yapılan kazandırmalar,
3. Mirasbırakanın serbestçe dönme hakkını saklı tutarak yaptığı bağışlamalar ve ölümünden önceki bir yıl içinde âdet üzere verilen hediyeler dışında yapmış olduğu bağışlamalar,
4. Mirasbırakanın saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalar”

Buna ilişkin bir kazandırma varsa terekeye yeniden dahil edilerek tereke hesabı baştan yapılacaktır.

 Mirasta Tenkis Davasında tenkise tabi olmayan tasarruflar nelerdir?

Mirasta tenkis davasında tenkis hesabına dahil edilecek sağlar arası kazandırmalar kanunda sınırlı olarak sayılığından bahisle; kanunda düzenlenmemiş olan sağlar arası tasarruflar ivazsız olarak yapılsa bile tenkise tabi değildir. Uygulamaya bakıldığında aşağıdaki örnekler ile sıkça karşılaşılmaktadır:

• Geleneklere bağlı hediyeler
• Ahlaki ödevin yerine getirilmesi amacıyla verilen şeyler
• Kazanılmış haktan feragat edilmesi
• Eşler arasındaki mal rejiminden kaynaklanan alacaklar
• Miras bırakanın ölümden önceki 1 yıldan daha önce yapmış olduğu bağışlar

Mirasta Tenkis davasının sonuçları nelerdir?

Mirasta tenkis davası, saklı paylı mirasçılar tarafından açıldıktan sonra mirasta tenkis sırasına bağlı olarak tenkis edilecek ve terekeye iade dilecektir. Tenkis davasında karşı taraf miras bırakanın kazandırma yaptığı kişilerdir. Bu kişiler üçüncü şahıslar olabileceği gibi başka bir saklı paylı mirasçı da olabilir. Murisin kazandırma yaptığı kişi veya kişiler ölmüş ise dava mirasçılarına karşı açılabilir.

Mirasta Tenkis davasında hak düşürücü süre var mıdır?

Mirasta tenkis davası bir hak düşürücü Türk Medeni Kanunu madde 571’de düzenlenmiştir: “Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer. Bir tasarrufun iptali bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlarsa, süreler iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlar. Tenkis iddiası, def’i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.” Şeklinde 1 yıllık bir hak düşürücü süreye tabi olarak düzenlenmiştir.

Avukat vekalet ücreti ne kadardır?

Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir.  Bilindiği üzere her yıl  Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer.  Miras hukuku kapsamında görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez. Dolayısıyla miras hukuku avukatı vekalet ücreti her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir. (2022 tarifesi için tıklayınız.)

İlgili yazılarımız;

• Mirasta tenkis davası,
• Mirastan mal kaçırma (muris muvazaası) davası,
• Ortaklığın giderilmesi/İzale-i şuyu davası
• Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi,
• Mirasın hükmen reddi davası,
• Mirasta denkleştirme davası,
• Vasiyetnamenin tenfizi,
• Mirastan çıkarmanın iptali davası,
• Vasiyetname,
• Vasiyetname ve mirasçı tayini sözleşmesi düzenleme,
• Ölünceye kadar bakma sözleşmesi,
• Muhdesatın aidiyetinin tespiti davası
• Terekeyle ilgili her türlü tespit, defter tanzimi ve taksim davaları,
• Mirasta mal paylaşımı,
• Mirasta saklı payın korunması davası,
• Muvazaalı miras hukuku işlemlerine karşı iptal davaları,
• Miras hukuku nedir?
• Mirasçıların miras talebine veya reddine (reddi miras) ilişkin davalar

Bizimle nasıl iletişime geçebilirsiniz?

Her türlü avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri hakkında bilgi almak için 0545 588 0258 numaralı telefondan numarası üzerinden tarafımıza ulaşabilir, her türlü sorunuz için irembikedemirhan@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz

AV.İREM BİKE DEMİRHAN