Mirasçılık Belgesi

Mirasçılık belgesi Türk Medeni Kanunu’nun 598. Maddesinde ele alınmaktadır.

Mirasçılık Belgesi Nedir?

Mirasçılık belgesi, mirasçıya talebi üzerine sulh hukuk mahkemesince verilen ve mirasçının, mirasçılık sıfatını ispat etmesine ve bu sıfatla tereke üzerinde tasarrufta bulunmasına yarayan bir belgedir.

Kimler Mirasçılık Belgesi Talep Edebilir?

Yasal Mirasçılar

Medeni Kanun’a göre yasal mirasçılar; kan hısımları, sağ kalan eş, evlatlık ve en son olarak devlettir.

Kan Hısımları

Kan hısımlarının mirasçılığı hukukumuzda zümre sistemine göre düzenlenmiştir. Zümre, bir ortak asıl ile ondan üreyenleri ifade eder. Zümre sistemine göre önde olan zümrede mirasçı varsa, ondan sonra gelen zümredeki kan hısımları mirasçı olamaz ve her zümredeki zümre başlan yani ortak asıllar hayatta ise bunların altsoyları mirasçı olamaz. Ancak zümre başlan mirasbırakandan önce ölmüşlerse onların altsoyu onların yerlerine geçer.

TMK’de ise üç zümrenin mirasçılığı düzenlenmiştir. Buna göre; ilk derecede mirasbırakanın altsoyu vardır ve çocuklar mirasbırakandan önce ölmüşse bunların yerini kendi altsoyları alır (MK. 495). Mirasbırakanın altsoyu yoksa ikinci derecede mirasbırakanın ana ve babası gelir; eğer ana ve baba mirasbırakandan önce ölmüşse bunların yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır (MK. 496). Üçüncü derecede ise mirasbırakanın büyük ana ve büyük babalan vardır; bunlar da mirasbırakandan önce ölmüşlerse yerlerine kendi altsoyları geçer (MK. 497). Dolayısıyla Medeni Kanunumuz üç zümre kabul etmiştir. Zümre sistemine göre öndeki zümrede yer alanlar hayatta ise diğer zümredekiler mirasçı olamayacaktır.

Sağ Kalan Eş

Sağ kalan eş, yasal mirasçı olmakla birlikte zümre mirasçısı değildir. Dolayısıyla zümre sistemine hakim olan ilkeler eşin mirasçılığı bakımından söz konusu değildir.

Evlatlık

TMK m. 500/I’e göre evlatlık ve altsoyu, evlat edinene kan hısımı gibi mirasçıdırlar . Buna karşılık evlat edinen ve hısımları, evlatlığa mirasçı olamazlar (MK. m. 500/1). Evlatlığın mirasçı olabilmesi için Medeni Kanun hükümlerine göre geçerli bir evlatlık sözleşmesi olmalıdır. Evlat edinenin ölümü anında, evlatlık ilişkisinin geçerli olarak kurulmuş ve devam ediyor olması gerekir.

Devlet

Miras bırakmadan ölen kimsenin mirası Devlete geçer (MK. m. 501). Buna göre Devletin yasal mirasçılığı, diğer yasal mirasçılardan hiç birinin bulunmamasına bağlıdır ve mirasbırakan da sağlığında terekenin tamamını ölüme bağlı bir tasarrufa konu etmemelidir. Devlet, özel hukuktan doğan yasal mirasçı sıfatıyla tereke üzerinde hak sahibi olmaktadır.

Atanmış Mirasçılar

Mirasbırakan, mirasının tamamı veya belli bir oranı için bir veya birden çok kişiyi mirasçı olarak atayabilir (MK. m. 516/1). Yasal mirasçılar gibi atanmış mirasçılar da mirasbırakanın külli halefidir. Dolayısıyla atanmış mirasçılar da mirası, mirasbırakanın ölümü ile kendiliğinden kazanırlar. Mirasçı atama vasiyetname veya miras sözleşmesi şeklinde yapılabilir. Gerek vasiyetname gerekse miras sözleşmesi ile atanan mirasçılar mirasçılık belgesi talep edebilir.

Vasiyet Alacaklısı

Mirasbırakan bir kimseye, onu mirasçı atamaksızın bir kazandırmada bulunabilir (MK. m. 517/1). Kazandırmada bulunulan kimseye vasiyet alacakısı denir. Atanmış mirasçı külli halef iken, vasiyet alacaklısı cüz’i halef olup, terekenin borçlarından kişisel sorumluluğu yoktur.

Mirasçılık Sıfatını Yitirenler

Mirastan çıkarılan, yoksun olan, mirası reddeden ve mirastan feragat eden kişiler mirasgi olmasalar da mirasçılık belgesi talep edebilir. Söz konusu kişilerin mirasbırakan ile olan irs ilişkisini tespit ettirmesinde yararlan vardır. Ancak, mirasçılık belgesinde bu kişilerin hukuki durumlarının gösterilmesi gerekir; zira mirasçılık belgesi tereke üzerinde zilyetlik ve tasarruf imkanı verir.

Mirasbırakanın Alacaklıları

Yargıtay kararlarına göre, mirasbırakanın alacakları, mirasçılar adına mirasçılık belgesi isteyebilirler; bundan amaç, alacaklıların mirasçılardan alacaklarını alabilmeleri ve taşınmaz mallar üzerinde yapılacak takiplerde bu belgeden yararlanmalarını sağlamaktır. Mirasçı adına alacaklının mirasçılık belgesi isteyebilmesi HK. m. 94 hükmüne ve icra memurunun bu konuda vereceği yetkiye dayanır.

Mirasçılık Belgesinin Talep Edilebilmesi İçin Hangi Şartlar Aranmaktadır?

-Mirasbırakanın Ölmüş veya Gaipliğine Karar Verilmiş Olması

-Mirasçı Olmak

-Terekede Hak Sahibi Olan Bütün Mirasçıların Bilinmesi

-Mirasçıların Tereke Üzerinde İdare ve tasarruf Yetkilerinin sınırlanmamış olması

-Mirasa İlişkin Bir İtirazın Yapılmamış Olması

-Mirasçılık Belgesinin Talep Edilmiş Olması

Mirasçılık Belgesinin Verilmesinde Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

HUMK. m. 8/II-5 uyarınca mirasçılık belgesi verilmesi hakkındaki isteklerle, bu belgelerin değiştirilmesi veya iptali davalarında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Ayrıca gerek TMK. m 598’te gerekse EMK. m. 538’te mirasçılık belgesinin sulh mahkemesince verileceği açıkça belirtilmiştir.

Mirasla ilgili davalarda yetkili mahkeme mirasbırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir. Mirasbırakanın son yerleşim yeri mahkemesinin yetkisi kesindir ve kamu düzenine ilişkindir.

Mirasçılık Belgesinin İptali

Mirasçılık belgesi aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir. Mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin hükümler maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmediğinden bu belgenin gerçeğe aykırı olduğu iddiasıyla düzeltilmesi veya iptali istenebilir.

Mirasçılık belgesinin iptali davası bir tespit davasıdır. Çünkü davacı ya kendisinin de mirasçı olduğunu ya da mirasçılık belgesinde gösterilen kişilerin mirasçı olmadığını ya da belgede gösterilen miras paylarının hatalı yapıldığını ileri sürerek bir uyuşmazlık yaratmaktadır. Birbirine aykin mirasçılık belgesi bulunması durumunda da yanlışlıkların düzeltilmesi gerekir.

Mirasçılık Belgesinin İptalinde Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Mirasçılık belgesinin değiştirilmesi veya iptalinde HMK.  uyarınca sulh mahkemesi görevlidir. Yetkili mahkeme ise HMK’ye göre hem mirasçının bulunduğu yer hem de mirasbırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir. Dolayısıyla burada da yetki söz konusu değildir.

Konuya İlişkin Yargıtay Kararları

Yargıtay 20. Hukuk Dairesi E. 2016/5739 K. 2016/10025 T. 03.11.2016:

“Dava, mirasçılık belgesi verilmesi istemine ilişkindir.

… Sulh Hukuk Mahkemesince, murisin ve mirasçıların yabancı uyruklu oldukları (Yunan vatandaşı), murisin …. 6. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2012/347 Esas- 2012/560 Karar sayılı ve Satış Memurluğunun 2013/98 satış dosyası ile satıştan murisin hissesine isabet eden meblağın alınabilmesi amacıyla iş bu davanın açıldığı, ortaklığın giderilmesi davasına konu taşınmazın….l’da bulunduğu, bu durumda MÖHUK’nın 20. maddesi uyarınca veraset belgesi vermeye İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.

… 8. Sulh Hukuk Mahkemesi ise mirasçılık belgesinin verilmesi davalarında kesin yetki kuralının olmadığı, tarafların yetki itirazının bulunmadığı, mahkemece re’sen yetkisizlik kararı verilemeyeceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı vermiştir.

Dosya kapsamından, uyuşmazlığın, davacıların murisine ait mirasçılık belgesi verilmesi istemine ilişkin olduğu anlaşılmıştır.

Mirasçılık istemi, 6100 sayılı HMK’nın geçici 3/2. maddesi ve HMK’nın 382. maddesinde çekişmesiz yargı işlerinden sayılmış 384. maddede ise kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, çekişmesiz yargı işleri için talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin oturduğu yer mahkemesi yetkili olduğu, HMK’nın 11/3. maddesinde ise mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda mirasçıların herbirinin oturduğu yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir. Bu hale göre, mirasçılık belgesinin verilmesi davalarında kesin yetki kuralı olmadığına göre davanın açıldığı ilk mahkeme olan …. Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekir.”

Yargıtay 14. Hukuk Dairesi E. 2015/1860 K. 2015/7511 T. 06.07.2015:

“Dava ve birleştirilen dava, HMK’nın yürürlüğe girdiği 01.10.2011 tarihinden sonra 27.03.2012 tarihinde açılmıştır. 01.10.2011 tarihinden önce yürürlükte bulunan HUMK’nın sulh hukuk mahkemesinin görevini belirleyen 8/II-5. bendi “mirasçılık belgesi verilmesi hakkındaki isteklerle, bu belgenin değiştirilmesi veya iptali davalarına…” bakar şeklinde olduğu halde 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren HMK’nın 1. maddesi, “Mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar kamu düzenindendir” hükmüne yer verilmiştir. Aynı kanunun 2. maddesinde ise, “Dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın malvarlığına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalarda görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesi” olduğu vurgulanmıştır.

HMK’nın 4/1-ç bendinde, “Bu kanun ile diğer kanunların, sulh hukuk mahkemesi veya sulh hukuk hakimini görevlendirdiği davalara sulh hukuk mahkemesi bakar” yine aynı kanunun, görevli mahkeme başlığını taşıyan 383/1. fıkrasında; “çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesi” olduğu açıklanmıştır. Öte yandan genel hüküm niteliğinde bulunan

TMK’nın 598/1 maddesinde de mirasçılık belgesinin sulh hukuk mahkemesince verilmesi öngörülmüştür. HMK’nın “çekişmesiz yargı işleri” başlığını taşıyan 382/2-c maddesinin 6. bendine göre mirasçılık belgesi verilmesi sulh hukuk mahkemesinin görev alanına girmekte ve çekişmesiz yargı kapsamında kalmaktadır. Yukarıda açıklandığı gibi HUMK’nın 8/II-5. maddesi uyarınca mirasçılık belgesinin verilmesi, değiştirilmesi veya iptal davaları ile ilgili görev sulh hukuk mahkemesine verildiği halde HMK’nın 382/2-c maddesinin 6. bendine göre sulh hukuk mahkemeleri sadece mirasçılık belgesi verilmesiyle ilgili istekler konusunda görevlidir. Buradan hareketle mirasçılık belgesinin değiştirilmesi veya daha önce verilen mirasçılık belgesinin iptali davalarının sulh hukuk mahkemesinde görülemeyeceği sonucuna varılmaktadır.

Kaldı ki mirasçılık belgesinin iptali davalarının hasımlı olarak açılması zorunlu bulunduğundan çekişmesiz yargı kapsamından çıkıp çekişmeli yargı mahiyetini aldığı da bir gerçektir. Bu durum karşısında HMK’nın yürürlüğe girdiği 01.10.2011 tarihinden sonra açılan bu dava bakımından HMK’nın 382/2-c maddesinin 6. bendi uyarınca asliye hukuk mahkemesi görevlidir. Görev kamu düzenine ilişkin olduğundan ve mahkemece davanın her aşamasında re’sen gözetilmesi gerektiğinden mahkemece dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken işin esasının incelenerek hüküm kurulması doğru değildir.

Her ne kadar HUMK’nın 440/III-2 maddesine göre, istisnaları hariç olmak üzere sulh hukuk mahkemesi kararları karar düzeltmeye tabi değil ise de Yargıtay 8. Hukuk Dairesince yapılan temyiz incelemesi sırasında hükmün görev yönünden bozulması gerekirken maddi hata sonucu sehven onandığı bu defa yapılan inceleme sonucu anlaşıldığından davacı vekilinin bu yöne ilişkin itirazının kabulü ile hükmün yukarıda belirtilen gerekçe ile görev yönünden bozulması gerekmiştir.”

Avukat vekalet ücreti ne kadardır?

Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir.  Bilindiği üzere her yıl  Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer.  Görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez, dolayısıyla  her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir.(2023 -2024 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi için tıklayınız.)

İlgili yazılarımız;

• Mirasçılık Belgesi
• Mirasın Gerçek Reddi
• Mirasın Reddinin İptali Davası
• Mirasın Reddi Dilekçe Örneği
• Muvazaalı İşlemler
• Mirasın Hükmen Reddi Davası
• Vasiyetnamenin İptali Davası
• Muris ve mirasçı
• Ortaklığın giderilmesi davası nedir?
• Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davasının Açılamayacağı Durumlar
• Miras hukuku
• Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi,
• Vasiyetnamenin tenfizi davası,
• Ortaklığın giderilmesi/İzale-i şuyu davası,
• Hukuk davaları
• Ecrimisil davası
• Paylı Mülkiyet

Bizimle nasıl iletişime geçebilirsiniz?

Her türlü avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri hakkında bilgi almak için 0545 588 0258 numaralı telefondan numarası üzerinden tarafımıza ulaşabilir, her türlü sorunuz için irembikedemirhan@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz. Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için tarafımız ile iletişime geçebilirsiniz. (Avukatlık Kanunu uyarınca ücretsiz danışmanlık ve bilgi verme hizmetimiz bulunmamaktadır.)

AV.İREM BİKE DEMİRHAN