İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası, paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz malda ortaklar arasındaki paydaşlığa son vererek ortak malın kişisel mülkiyete geçişi sağlayan bir dava türüdür.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası nedir?

İzale-i şuyu yani ortaklığın giderilmesi davası paylı mülkiyet ya da elbirliği halinde ortak mülkiyetin sahibi olan kişilerin, konusu mülkiyet olan bu ortaklığa son verilmesini konu alır. İzale-i şuyuda, birden çok kişinin sahip olduğu mallar bölüştürülür, bölüştürülmesi mümkün olmayan mallar ise mahkemece satışa çıkarılır, elde edilen para bu kişiler arasında payları oranında paylaştırılır. İzale-i şuyuda mülkiyetten kasıt hem taşınır hem de taşınmaz mallardır.

Elbirliği halinde mülkiyet kavramı, TMK m.701’de düzenlenmiştir. Buna göre, “Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir.” olarak tanımlanmıştır. Paylı mülkiyet kavramı ise TMK m.688’de “Paylı mülkiyette birden çok kimse, maddî olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına belli paylarla maliktir.” olarak düzenleme bulmuştur.

Ortaklığın giderilmesi davası, çok taraflı ve davanın tüm tarafları için benzer sonuçlar doğuran bir dava çeşididir. Örneğin, izale-i şuyu davası açan davacı yargılama sırasında davadan feragat etse bile, davalılardan herhangi biri davayı takip edeceğini mahkemeye bildirerek davanın sonuçlandırılmasını sağlayabilir.

Ortaklığın giderilmesi (İzale-i Şuyu) iki yöntemle mümkündür:

• Aynen Taksim Suretiyle İzale–i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi): Taşınır veya taşınmaz malın aynen bölünmesidir. Örneğin, değeri eşit iki parçaya bölünebilen bir arsanın ikiye bölünerek paydaşlığın giderilmesi.
• Satış Suretiyle İzale–i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi): Taşınır veya taşınmaz malın icra yoluyla satılarak bedelinin paydaşlar arasında bölüştürülmesidir.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası kime karşı açılır?

izale-i şuyu davası, menkul veya gayrimenkul olan tüm paydaşlar davalı gösterilerek açılır. Paydaşlar kendi aralarında bir anlaşma ile ortaklığa son verebileceği gibi, anlaşma kurulamaması halinde izale-i şuyu davası açılması yolu ile ortaklığın sona erdirilmesine mahkemece karar verilecektir. Mirasçı Davalılardan herhangi birinin vefatı halinde, o kişinin mirasçılık belgesi alınarak mirasçılarının davaya dahil edilmesi gerekmektedir.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davasında muhdesatın aidiyeti konusunda çekişme varsa ne yapılmalıdır?

İzale-i Şuyu davasının konusu olan taşınmazda üzerindeki bina, ağaç, tesis gibi bütünleyici parçalar üzerinde mülkiyetin kime ait olduğu hususu ortaklar arasında tartışma konusu olabilir. Bu uyuşmazlığın ayrı bir dava açılmak suretiyle giderilmesi gerekir. Uygulamada bu davalara Muhdesatın Aidiyetinin Tespiti Davası denilmektedir. Bu davanın açılması halinde, izale-i şuyu davası yargılamasında, muhdesatın aidiyetinin tespiti davasının sonuçlanması bekletici mesele yapılır. Çünkü, taşınmazda yer alan bütünleyici parçalar üzerindeki mülkiyet hakkı tespit edildikten sonra bütünleyici parçalar da dahil edilerek ortaklığın giderilmesi gerekir.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davasında aynen taksim nedir?

İzale–i şuyu davasında aynen taksim; hâkimin aynen taksime hükmetmesi üzerine malın hissedarlara hisseleri oranında paylaştırılmasını ifade etmektedir. İzale-i şuyu davası aynen taksim talebi ile açıldığı takdirde, mahkemenin incelemesi gereken ilk husus aynen taksimin mümkün olup olmadığıdır. Eğer eşit bir paylaşım mümkün olmayacaksa, TMK m.699/2 uyarınca “Paylaşma biçiminde uyuşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hâkim, malın aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi hâlinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verir.”

İzale-i şuyu davası aynen taksim talebi ve mümkün olmayacaksa ortaklığın satış yolu ile giderilmesi istenmektedir. Hâkim öncelikle aynen taksimin mümkün olup olmadığını inceler, aynen taksimin mümkün olmadığı sonucuna vardığında ortaklığın satış yolu ile giderilmesine hükmeder. Ve aynı zamanda, aynen taksim yolu ile malın paylaştırılması durumunda, malda fahiş bir değer kaybı meydana gelecekse mahkeme ortaklığın giderilmesi davasında malın satışına karar verecektir.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davasında satış nedir?

İzale-i şuyu davası neticesinde satışa karar verilmesi halinde satış herkese açık olarak ihale yöntemi ile yapılır. Satışın sadece paydaşlar arasında yapılması mümkün değildir. Ancak Kanun paydaşların tümünün talep etmesi ya da rıza göstermesi halinde satışın sadece paydaşlar arasında yapılmasına imkan tanımıştır. Böylece ortaklık sona erip satış yapılsa bile malın ortaklarda kalması mümkün olur.

Kararı veren mahkeme talep üzerime satışın yapılması için dosyayı satış memurluğuna gönderir. Satış, memurlukça ilan edilir. Satışa konu mal miras yoluyla intikal etmişse satışın bütün mirasçılara ve ilgililere tebliği gerekir. İhaleye iştirak etmek isteyenler belli bir teminatı yatırırlar.

Açık artırmaya, dava dosyasında bilirkişi raporunda gösterilen takdiri kıymetin %50’si üzerinden başlanır ve en çok artırana satış yapılır. Daha evvelden Veraset İntikal Vergisi ödemiş olan mirasçılar satış sonunda elde edilen bedel üzerinden KDV de öderler. Bir miras avukatı davanın açılmasından satışın yapılmasına kadar tüm bu süreci başından sonuna kadar takip eder.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davasının açılması veya satış nasıl engellenir?

Anayasal bir hak olan dava açma hakkını engellemek mümkün değildir. Ortak mülkiyeti sona erdirmek isteyen her paydaş bu davayı açma hakkına sahiptir.

Ortağın izale–i şuyu davası açmasının sebebi ortaklığını sona erdirmek veya malın satışı ile paraya çevrilmesini sağlamaktır. Eğer diğer ortak ya da ortaklar davanın açılmasını engellemek istiyorsa davacı ya da davacılar ile anlaşma yoluna gitmelidir. Bunun için de örneğin elbirliğiyle mülkiyet söz konusu ise şartları var ise bu mülkiyeti paylı mülkiyete çevirme yoluna gidilebilir. Bu durum tarafların bizzat tapuya başvurması ya da dava açılması sureti ile olabilir.

Paydaşı paydaşlıktan çıkarmak mümkündür. Bunun için, paydaşlardan birinin diğerlerine karşı tutum ve davranışlarının paydaşlığı sürdürmeyi imkansız hale getirmiş olması şartı aranır. Bu örnekte diğer paydaşlara karşı yükümlülüklerini ihlal eden paydaşın izale-i şuyu davası açmış olması ihtimalinde diğer ortaklar da ona karşı paydaşlıktan çıkarma davası açarak onun payını alırlar ve bu sayede hem ortaklığın giderilmesini engellemiş hem de sorunlu ortağı ortaklıktan çıkarmış olurlar.

Eğer İzale-i şuyu davası açılmış ve ortaklığın satış yolu ile sona erdirilmesine karar verilmiş ise taşınmazı kaybetmek istemeyen paydaş ihaleye katılmak sureti ile taşınmazın tamamını veya bir kısmını kendisi ihaleye katılmak suretiyle alabilecektir. Kanun paydaşların tümünün talep etmesi ya da rıza göstermesi halinde satışın sadece paydaşlar arasında yapılmasına imkan tanımıştır. Böylece ortaklık sona erip satış yapılsa bile malın ortaklarda kalması mümkün olur.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası ne kadar sürer?

Adalet Bakanlığı tarafından yargıda hedef süreler belirlenmiştir. Bu süreler davanın konusu ve niteliği uyarınca belirlenmiş olup İstinaf ve Yargıtay aşamaları bu süre içinde değerlendirilmez. Pratik uygulamalara göz atıldığında;

• Tebligat süreleri
• Keşif yapılması ve bilirkişi incelemesi
• Varsa tanıkların dinlenmesi gibi süreçler dava içeriğine göre değişiklik gösterir.

Genel ortalamalara bakıldığı zaman izale-i şuyu davalarında mirasçı sayısının çok olması, yurt dışında ikamet eden mirasçıların bulunması, dava sırasında bazı mirasçıların vefat etmesi süreleri uzatabilmektedir. İzale-i şuyu davalarının ortalama olarak 18 ila 24 ay arasında sonuçlandığı söylenebilir. İlk derece mahkeme kararının ardından başlayan İstinaf ve Yargıtay aşamaları hesap edildiğinde bir davanın 3-4 yıla kadar uzaması mümkündür.

Ancak bir davanın en kısa süre içerisinde sonuçlanması dosyanın yakından takip edilmesi ile birebir ilgilidir. İyi bir dosya takibi davanın gereksiz uzamasını engellemektedir.

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası vekalet ücreti ne kadardır?

Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir.  Bilindiği üzere her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer.  Türk hukuku kapsamında görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez. Dolayısıyla Miras avukatı vekalet ücreti her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir. (2022 tarifesi için tıklayınız.)

İlgili yazılarımız;

• Ortaklığın giderilmesi/İzale-i şuyu davası
• Satış yoluyla ortaklığın giderilmesi,
• Mirastan mal kaçırma (muris muvazaası) davası,
• Mirasın hükmen reddi davası
• Vasiyetname ve mirasçı tayini sözleşmesi düzenleme,
• Ölünceye kadar bakma sözleşmesi,
• Terekeyle ilgili her türlü tespit, defter tanzimi ve taksim davaları,
• Mirasta tenkis davası,
• Mirasta denkleştirme davası,
• Vasiyetnamenin tenfizi,
• Mirasta mal paylaşımı,
• Mirasta saklı payın korunması davası,
• Muvazaalı miras hukuku işlemlerine karşı iptal davaları,
• Muris ve Mirasçı
• İnançlı işlem davaları
• Miras hukuku nedir?
• Mirasçıların miras talebine veya reddine (reddi miras) ilişkin davalar

Bizimle nasıl iletişime geçebilirsiniz?

Her türlü avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri hakkında bilgi almak için 0545 588 0258 numaralı telefondan numarası üzerinden tarafımıza ulaşabilir, her türlü sorunuz için irembikedemirhan@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz.

AV.İREM BİKE DEMİRHAN