Arabuluculuk Nedir?

Arabuluculuk yolu alternatif uyuşmazlık yollarından bişrisidir. Alternatif uyuşmazlık çözümü yöntemleri, uyuşmazlıkların çözümünde gönüllü katılımı ön plana alan, dava yolunun yanında seçimlik bir yol olarak işleyen, genellikle tarafsız bir üçüncü kişinin taraflara yardımcı olarak katkıda bulunduğu yargı sistemi ile rekabet içinde olmayan. Daha az zaman ve masraf gerektiren, yargılama dışındaki uyuşmazlık çözümü yöntemidir. Arabuluculuk, uyuşmazlığın mahkeme dışı, hızlı ve kesin bir şekilde çözülmesini amaçlayan bir usul hukuku kurumudur. Uyuşmazlık çözüm yöntemleri  olarak; müzakere vakıaların saptanması, kısa duruşma, tarafsız ön değerlendirme, kısa jüri yargılaması, arabuluculuk ve tahkimi söyleyebiliriz.

Kolaylaştırıcı Arabuluculuk

Taraf iradesini hedef alan arabulucu, uyuşmazlık yaşayan taraflara uygun bir müzakere ortamı yaratır ve müzakerelerine yardımcı olur. Arabulucu bu modelde taraflara tavsiyede bulunmaz, hukuki bilgiler sunmaz. Bu model, yaratıcı, geleceğe yönelik çözüm imkanları oluşturmanın önemli olduğu, ilişkinin devamlılığının ön planda olduğu uyuşmazlıklarda tercih edilebilir.

Değerlendirici Arabuluculuk

Arabulucular probleme odaklanır. Taraflar üzerine kurulmuş bir arabuluculuktur. Taraflar üçüncü konu hakkında uzman bir kişinin bilgisinden faydalanmaya ve hızlı çözüme gereksinim duyar.  Arabulucu uyuşmazlık üzerinden tarafların güçlü ve zayıf yönlerini belirtir, olası mahkeme kararını tahmin etmek yoluyla taraflara yardımcı olur.

Dönüştürücü Arabuluculuk

Geçmişle daha çok ilgilenir ve ilişki odaklıdır. İnsanın kendisini tanıma ve güçlendirme yeteneğinin gelişimi için bir fırsattır. Arabuluculuk sürecinde, tarafların birbirlerini yanlış anlamalarının belirtilmesi, başkalarına ait bakış açılarının öğrenilmesi başarı için süreçte yeterli olabilir.

Dava Şartı Arabuluculuk

Dava şartı arabuluculuk dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması ve arabuluculuk sürecinin tamamlanmış olmasının zorunlu olmasıdır. Dava şartı arabuluculuk zorunlu arabuluculuk olarak da adlandırılır.  Kanunda, arabuluculuğa başvuru usulü, arabulucunun görevlendirilmesi ve arabuluculuk görüşmelerine ilişkin diğer hususların Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir. İş hukukunda meslek hastalığı ve iş kazasından kaynaklı maddi manevi tazminat, sigortalılığın tespiti ve itirazıyla, rücu davaları dışında, kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabuluculuğun dava şartı olmasına ilişkin hükümler yürürlüğe girmiştir.

Hangi Uyuşmazlıklar İçin Arabulucuya Başvurulmaz?

Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyecekleri hukuki sorunlara ilişkin uyuşmazlıklar arabuluculuk yoluyla çözülemez. Aile içi şiddet iddiasını içeren uyuşmazlıklar, ceza davaları, idari yargının görevine giren tam yargı ve iptal davaları, iş hukukunda hizmet tespit davası, vergi hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıkların varlığı halinde tarafların isteği doğrultusunda arabulucuya gidilemez.

Geneli kamu hukukundan kaynaklanan arabulucuya gidilemeyecek durumlar harici tarafların üzerinde serbest bir şekilde tasarruf edebileceği hemen hemen her konuda arabulucuya başvurmak mümkündür.

Arabuluculuğun Uygulama Alanları

Hukuki uyuşmazlıkların çözüme kavuşturulması için kullanılan arabuluculuğun uygulama alanları şu şekilde sıralanır;

• İş hukuku
• Sözleşme hukuku
• Aile hukuku
• Tazminat hukuku
• Ticaret hukuku
• Kira hukuku
• Tüketici hukuku
• Sigorta hukuku
• Gayrimenkul hukuku
• Ortaklık uyuşmazlıkları
• Sağlık hukuku
• Özel sağlık kuruluşu uyuşmazlıkları

Bu alanlarda arabuluculuktan yararlanmak için davanın veya sorunun arabuluculuğa uygun olması gerekir.

Arabuluculuğun Temel İlkeleri

İradilik

Tarafların arabulucuya başvurmaları iradelerine bağlıdır. Taraflar; uyuşmazlığın her aşamasında arabulucuya başvurma, süreci devam ettirme ve süreç boyunca yapılan müzakereler sonucunda anlaşmaya varma imkanına sahiptir. Bu yönü ile arabuluculuk kurumunda göze çarpan ilk husus arabuluculuğun gönüllülük esasına dayalı olmasıdır.

Gizlilik

Arabuluculuk süreci gizli yürütülür, taraflarla birlikte görüşmelere katılanlar da gizlilikle yükümlüdür. Aksi taraflarca karar laştırılmadığı takdirde, arabuluculuk sürecinde kullanılan bilgi ve belgeler gizlilik kapsamındadır. Yani arabuluculuk süreci içerisinde hazırlanan belgeler aynı uyuşmazlıkla ilgili açılan bir yargılamada taraflar, görüşmeye katılanlar ya da üçüncü bir kişi tarafından da ileri sürülemez ve bu konularda tanıklık yapılamaz. Arabuluculuk özel oturumlarında yapılan görüşme üzerine edinilen bilgi ancak tarafın izin verdiği ölçüde diğer tarafa aktarılır.

Arabulucunun Tarafsızlığı

Tarafsızlık, arabulucunun taraf tutmamasını ve taraflar hakkında önyargılı olmamasını kapsar.  Aarabulucu görevini şahsen ve tarafsızlıkla yapmalıdır.   Arabulucu, taraflardan birinin kişiliğine, geçmişine, inanç ve değerlerine ve arabuluculuk sürecindeki tutum ve davranışlarına veya başka bir sebebe dayanarak taraf tutmamalı ve önyargılı davranmamalıdır.

Eşitlik

Taraflar, arabulucuya başvururken de arabuluculuk süreci boyunca da eşit haklara sahiptirler.  Taraflar arasında iletişimin kurulması dahil uyuşmazlık çözüm sürecinin gerektirdiği anlamda eşitliği arabulucu gözetmekle yükümlüdür.

Kontrolün Taraflarda Olması

Taraflar arabuluculuk sürecin de, karar verme yetkisini ellerinde bulundurmaktadır. Uyuşmazlık konusuna ilişkin yapılan müzakerede sürecin sonucuyla ilgili sorumluluk ve kontrol taraflardadır. Anlaşmaya ilişkin şartları taraflar kendileri belirler.

Arabuluculuk  Başvuru Süresi

Uyuşmazlığın tarafları gerek dava açılmadan önce gerekse dava açıldıktan sonra arabulucuya başvurmak konusunda anlaşabilirler.. Bu nedenle, taraflar arabulucuya gitme konusunda anlaştığı müddetçe uyuşmazlığın her aşamasında arabuluculuk kurumuna başvurulabilir. Uyuşmazlığın taraflarından biri, dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra, diğer tarafa arabulucuya başvurma konusunda bir teklif sunabilir. Arabulucuya başvurma konusunda karşı tarafa iletilen teklif, 30 gün içinde olumlu cevaplanmazsa reddedilmiş kabul edilir. Dava açıldıktan sonra tarafların birlikte arabulucuya başvuracaklarını beyan etmeleri halinde yargılama, mahkemece üç ayı geçmemek üzere ertelenir. Bu süre, tarafların mahkemeye yeniden birlikte başvurusu üzerine üç aya kadar uzatılabilir.

Avukat vekalet ücreti ne kadardır?

Avukat vekalet ücreti, hakkınızda yürütülecek işlem ve dava üzerinden belirlenmektedir.  Bilindiği üzere her yıl  Türkiye Barolar Birliği tarafından hazırlanan “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yasalaşarak yürürlüğe girer.  Türk hukuku kapsamında görülen davalarda avukat vekalet ücreti, bu tarifede belirtilen ücretin altında bir tutar olarak belirlenemez. Dolayısıyla  avukat vekalet ücreti her zaman sabit ve kesin değildir. Bununla birlikte Baro tarafından belirtilen asgari ücret tarifesinin üzerinde bir avukatlık ücreti belirlenmesi mümkün olabilir. (2023 Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi için tıklayınız.)

İlgili yazılarımız;

• Arabuluculuk
• Avukatlık Kanunu m.35/A
• Hukuk davaları
• Kira hukuku
• Ticaret Hukuku
• Tüketici hukuku
• Miras Hukuku
• İş Hukuku
• Boşanma Hukuku
• Sulh Hukuk Davaları
• Tüketici davaları

Bizimle nasıl iletişime geçebilirsiniz?

Her türlü avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri hakkında bilgi almak için 0545 588 0258 numaralı telefondan numarası üzerinden tarafımıza ulaşabilir, her türlü sorunuz için irembikedemirhan@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz. Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için tarafımız ile iletişime geçebilirsiniz. (Avukatlık Kanunu uyarınca ücretsiz danışmanlık ve bilgi verme hizmetimiz bulunmamaktadır.)

AV.İREM BİKE DEMİRHAN